به گزارش خبرگزاری «حوزه»، همیشه در ایام محرم، مصاحبههای مختلفی درباره عاشورا در مطبوعات منتشر می شود و بیان می گردد سینما در این خصوص کم کار بوده و یا نتوانسته از حماسه عظیم عاشورا برای اشاعه فرهنگ ناب اسلامی در سینمای جهان استفاده کند. در این میان، دلایل مختلفی برای این کم کاری مطرح شده به این که فضای کار طوری نیست که فیلم سازی به خود اجازه دهد در زمینه عاشورا در مضامین مربوط به آن ورود کند.
*حاشیه های پررنگ تر از از متن فیلم های عاشورایی
برای تاکید بر درستی گفتار بالا دو مثال میزنم. اول فیلمی که توسط شهریار بحرانی جلوی دوربین رفت، اما در همان روزهای فیلمبرداری، جلوی ساخت آن گرفته شد، نمونه جدیدتر «رستاخیز» است؛ فیلمی که تنها یک روز بعد ازاکران عمومی، از پرده سینماها پایین کشیده شد. درباره دلایل این اتفاق نیز تا به امروز سخن های بسیاری گفته شده که موضوع بحث ما نیست، اما همین اندازه باید گفت برخی حساسیتها، باعث شده جلوی نمایش این گونه فیلم ها گرفته شود.
در این میان چه کسی مقصر است، خود مطلبی جداگانه می باشد، اما کم کاری در ساخت فیلم های عاشورایی جایی جدیتر میشود که بدانیم، فیلمی روی پرده نرفته که محوریت آن امام حسین (ع) است و میتوانست دست آوردهای بزرگی برای سینمای ایران در پی داشته باشد، ولی این امر رخ نداد، البته باید در نظر داشت این اتفاق میتوانست انجام شود، به شرطی که در جریان ساخت یا نگارش فیلمنامه رستاخیز، احمدرضا درویش کارگردان کار با حوزههای علمیه هم اندیشیهای لازم را میکرد، البته ممکن است فیلمساز ادعا کند فیلم کارشناسان خبره مذهبی هم داشته، ولی نمیتوان این مهم را در نظر نگرفت که موضوعاتی چون قیام امام حسین (ع) باید با مشاوره کسانی تولید شود که در این حوزه بالاترین درجه لیاقت را دارا هستند.
*کم کاری فیلم سازان و کمبود امکانات دلایل ضعف ساختاری فیلم های عاشورایی
از دو فیلم فوق که بگذریم موضوع دیگری در این بحث مطرح میشود. آن نیز، نبود امکانات لازم در این زمینه است. فیلمی که میخواهد به طور مستقیم قیام عاشورا را محور قرار دهد، مطمئناً باید بالاترین میزان کیفیت را دارا باشد، برای همین ضروری است با دست پر در این گونه محتوا کار شود. خواسته مذکور نیز مطمئناً توسط بخش خصوصی تامین نمیشود، بلکه نهادهای دولتی میتوانند در این زمینه ایفای نقش کنند. پس وقتی از نقش نهادهای دولتی سخن میگوییم، منظورمان تنها سازمان سینمایی نیست، چون این بخش بودجه آنچنانی ندارد که بخواهد در این راه صرف کند، بلکه مجلس شورای اسلامی مد نظر است و انتظار میرود با قانون گذاری در این حوزه، شرایطی فراهم آورد تا بخشهای دولتی مکلف باشند بخشی از درآمد خود را صرف تولید کارهای دینی در سینما کنند.
*سکان داری فیلم هایی که مروج سیاه نمایی اجتماعی هستند.
این اتفاق تا چند سال پیش به نوعی رخ میداد. آنهم به این نحو که با تأمین بودجهای خاص، تنها عنوان حمایت از فیلمهای فاخر، کارهایی تولید میشدند که از کارهای بی نظیر سینمای ایران بودند، اما متاسفانه آن طرح متوقف شد و دیگر خبری از فیلمهای عظیم در سینمای کشورمان نیست! و به جای تولیدات فاخر، فیلمهایی سکان سینمای ایران را تحت اختیار گرفتهاند که تنها معضلات جامعه به شکل سیاه نمایی را روی پرده می برند، البته تولید فیلمهای اجتماعی نیاز جامعه است، اما اینکه بخواهیم تنها با نشان دادن اغراق آمیز ضعفها برای خود در جشنوارههای خارجی عنوان کسب کنیم، اشتباه محض است.
*خضور رنگ و بوی دینی اجتماعی در فیلم ها غربی و در مقابل فیلم فارسی های ایرانی!
در این میان ممکن است برخی ادعا کنند چنین فیلمهایی در غرب نیز ساخته میشود. این گفته درست است، اما اگر در آنجا زندگی گدایی روایت میشود، در نهایت، داستان به گونهای تمام میشود که امید را میتوان به خوبی دید. برای مثال به فیلم «خدا نزدیک است» اشاره میکنم. در این کار فردی از زندگی امروزی خود ناامید میشود و به کارتن خوابی در خیابان ها رو می آرود، اما در نهایت میبیند ایمان به خدا میتواند وی را از مشکلات رهایی بخشد. با این توضیح میخواهم این نتیجه را بگیرم که آیا از فیلمهای اجتماعی ما هم میتوان این نتیجه را گرفت؟
*بیان تعالیم عاشورایی در قالب داستان های امروزی
اما در خصوص موضوع عاشورا در سینما باید گفت: سینمایی که میخواهد به عاشورا بپردازد: نیازی نیست که روایتگر مستقیم عاشورا باشد، بلکه قادر است با داستانی امروزی، پیام امام حسین (ع) را بگوید. برای مثال فیلم «پرواز در شب» مرحوم رسول ملاقلی پور، داستان فرمانده گردانی به نام کمیل با بازی فرج الله سلحشور را روایت می کند که در نهایت برای رساندن آب به همرزمانش، همانند حضرت ابوالفضل (ع) به دل دشمن میزند و با شهادتش، دوستان خود را از تشنگی نجات میدهد. از این دست مثالها باز هم وجود دارد که میتوان از آن برای رسیدن به خواسته مورد نظر بهره برد.
در انتهای سخن باید گفت: عاشورا فقط مربوط به شیعیان نیست، بلکه تمام مسلمانان و مردم جهان میتوانند مخاطب فیلمهایی با محوریت عاشورا باشند، به این شرط که معنا و ماهیت آن از سوی سازنده درک گردیده، در قالبی داستانی - تاریخی یا معاصر، برای تماشاگران روایت شود.